Behoud van de kerk door restauraties

Door de eeuwen heen zijn vorst, vocht, en gedurende de laatste decennia ook agressieve bestanddelen in onze atmosfeer, de grootste vijanden van monumentale gebouwen. Ondanks zorgvuldig onderhoud kan niet voorkomen worden dat op regelmatige tijden het voeg- en metselwerk, de leien daken, het lood- en koperwerk, de hardstenen ornamenten, de houtconstructies en het stukadoorswerk grondig gerestaureerd moeten worden. De geschiedenis leert, dat iedere 50 tot 60 jaar een intensieve restauratie noodzakelijk is.

Restauratie 2000-2005

De laatste restauratie vond plaats in de jaren 2000-2005. Hiervoor werd in 1998 door Ger Achterberg de Stichting Behoud St. Willibrorduskerk Deurne opgericht.

Daken, goten, lood- en voegwerk werden grondig aangepakt en ook kruis en bol op de torenspits kregen een noodzakelijke opknapbeurt. De gebrandschilderde ramen zijn gerestaureerd en kregen voorzetbeglazing.

Het interieur werd opnieuw geschilderd. De houten opbouw in het priesterkoor van de restauratie van 1965 werd verwijderd en er kwam een prachtige mozaïekvloer te voorschijn uit de periode P.Cuypers. De grafkelder werd toegankelijk gemaakt en het liturgisch centrum zeer smaakvol heringericht. Een nieuwe indirecte verlichting geeft een warme sfeer aan het nuchtere gotische interieur. Tevens werd een nieuwe geluidsinstallatie aangebracht. Het oude meubilair werd in 2005 vervangen door gemakkelijk zittende eigentijdse stoelen.

Vanuit de wenteltrap naar de klokkentoren is een verbinding gemaakt naar de torenkamer die als expositieruimte is ingericht. Van daar uit zijn de gewelven via een robuuste trap bereikbaar gemaakt, waardoor het mogelijk is een interessante tocht door het gehele kerkgebouw te maken.

Restauratie van het orgel

restauratie orgel

Begin 2006 besloot de Stichting om de mogelijkheid te onderzoeken het Smitsorgel uit 1838 (een rijksmonument) te laten restaureren. Contact werd gelegd met de Katholieke Klokken- en Orgelraad die Marcel Verheggen vroeg een rapport samen te stellen over dit orgel. Voor het rapport doorzocht Marcel met assistentie van o.a. Pieter Koolen veel archiefmateriaal waarbij hij onder de indruk raakte van de bouwgeschiedenis van de kerk en bij het bestuderen van het orgel van de kwalitatief uitstekende authentieke onderdelen. Door de stichting werd contact gelegd met het parochiebestuur en met vertegenwoordigers van de KKOR, de heren Jan Boogaarts en Marcel Verheggen. Lees meer op de pagina SMITSORGEL.

Onderhoud

Het is van belang om de kerk goed te onderhouden en tegelijk te sparen voor een volgende restauratie die zich over zo’n vijftg jaar onvermijdelijk aandient. De Stichting zet zich hiervoor in.

Monumentenwacht Noord-Brabant

Een belangrijke rol bij het bepalen of een restauratie noodzakelijk is of dat met normaal onderhoud kan worden volstaan speelt de Monumentenwacht.

Monumentenwacht Noord Brabant

Elke provincie heeft zijn eigen Monumentenwacht. Het is een organisatie die op een praktische manier bijdraagt aan het behoud van cultuurhistorisch waardevolle gebouwen en objecten. Zij helpt de eigenaar om het monument voor verval te behoeden. Als je lid bent, komen monumentenwachters jaarlijks of om het jaar het monument bouwkundig grondig inspecteren, zowel van buiten als van binnen. Zij komen op plaatsen waar de gemiddelde eigenaar zich liever niet waagt: Op de torenspits, in de uithoeken van de kapconstructie of bungelend aan een touw tegen de gevel. Om moeilijk bereikbare plaatsen te kunnen inspecteren gebruiken zij ladders, klimtuigen en andere hulpmiddelen.

Na een grondige inspectie krijgt de eigenaar een rapportage met adviezen voor onderhouds- en/of herstelwerk, in volgorde van belangrijkheid. Tijdens de inspectie voeren de monumentenwachters desgewenst ook kleine herstel- en onderhoudswerkzaamheden uit, zoals het vastzetten of vervangen van losgeraakte dakpannen of leien en het schoonmaken van dakgoten en platte daken. De duur van een inspectie van een kerk duurt enkele dagen, van een woning enkele uren.

De kerken en pastorieën van onze parochie worden jaarlijks door de Monumentenwacht geïnspecteerd, zodat we jaarlijks weten hoe onze gebouwen er voor staan en wat er aan moet gebeuren. Om een duidelijk beeld te krijgen van de kosten voor het aan de maat brengen van een kerk, geven we de afdeling Bouwzaken van het Bisdom opdracht om een bestek te maken met een begroting. Vervolgens bezien wij welke werken we wel en welke we niet laten uitvoeren.

In verband met de restauratie en verplaatsing van het orgel in onze kerk van hebben we de monumentenwachters gevraagd om van het orgelbalkon de staat van de kolommen en vloerconstructie te inspecteren en op hun advies zijn aanpassingen gedaan. Ook is met hun assistentie het Marianum verhangen, zodat het hele orgel nu ook vanaf het altaar goed zichtbaar is.

De Monumentenwacht en de vakkundige monumentenwachters zijn zeer waardevol voor het in goede staat kunnen houden van onze monumenten. Dat het erg gewenst is dat voor het bovengeschetste continu gelden beschikbaar blijven behoeft geen betoog. De “Vrienden” zijn daarom zo belangrijk.
Meer informatie: Monumentenwacht Noord-Brabant.